Lập vi bằng: Đúng luật, hợp pháp, giúp ích thiết thực cho người dân

Tại hội nghị về hoạt động lập vi bằng của các văn phòng thừa phát lại (TPL) TP.HCM do Sở Tư pháp TP.HCM tổ chức ngày 1-12, bà Phan Thị Bình Thuận (Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM) đánh giá: Công tác lập và đăng ký vi bằng là hoạt động quan trọng, là nguồn thu chính của nhiều văn phòng TPL ở TP.HCM. Tuy070-158 mới thực hiện nhưng số lượng vi bằng được lập rất lớn và từng bước hoạt động lập vi bằng của TPL đã đi vào nề nếp.

Không lập vi bằng giao dịch trái pháp luật

Tuy nhiên, do đây là công việc mới nên trong một số trường hợp, các văn phòng TPL còn băn khoăn, lúng túng. Từ nhu cầu ngày càng cao của xã hội, đòi hỏi công tác lập và đăng ký vi bằng phải được thống nhất cách làm từ cơ quan đăng ký vi bằng đến chính các văn phòng TPL.

Theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp, TPL không được lập vi bằng các sự kiện, hành vi nhằm thực hiện các giao dịch trái pháp luật của người có yêu cầu lập vi bằng. Nhiều TPL đề nghị cần làm rõ thế nào là “nhằm thực hiện các giao dịch trái pháp luật” để TPL thực hiện cho đúng luật.

Theo TPL Nguyễn Tiến Pháp (Văn phòng TPL quận Thủ Đức), giá trị của vi bằng là sự ghi nhận trung thực sự kiện hành vi đã xảy ra trước sự chứng kiến của TPL, dùng để làm chứng cứ trong một số trường hợp nên không thể gán cho nó thuộc tính như là văn bản công chứng. Mặt khác, TPL không phải là cơ quan có thẩm quyền xác định sự kiện, hành vi nào là trái pháp luật. Vì vậy không thể buộc TPL phải biết và đảm bảo mục đích sử dụng của vi bằng.

Nhu cầu lập vi bằng của xã hội rất lớn và ngày một phong phú, đa dạng. Ảnh: HTD

TPL Vũ Thị Trường Hạnh (Trưởng Văn phòng TPL quận 8) cho biết thêm: Nhiều trường hợp người dân chỉ yêu cầu TPL lập vi bằng ghi nhận có sự giao nhận tiền giữa các bên, còn giao nhận tiền để làm gì thì họ không nói. “Khi TPL hỏi mục đích giao nhận tiền, nhiều người đã phản ứng rằng TPL phải hỏi mục đích làm chi. Chúng tôi đã giải1Z0-043 thích nhưng người dân vẫn không chịu nói ra mục đích của họ” – bà Hạnh nói.

Trao đổi, ông Từ Dương Tuấn (Trưởng phòng Bổ trợ tư pháp Sở Tư pháp TP.HCM) giải thích: Cụm từ “trái pháp luật” trong câu “nhằm thực hiện các giao dịch trái pháp luật” được hiểu theo hai dạng. Một là hành vi đó bị pháp luật cấm như giao dịch để trả tiền cho việc thua bạc, mua bán ma túy… Hai là giao dịch đó theo quy định pháp luật bắt buộc phải thực hiện một số thủ tục nhưng các bên không thực hiện. Rõ nhất là trường hợp chuyển nhượng nhà đất: Luật quy định các bên phải ra công chứng nhưng họ không thực hiện mà TPL lại đi lập vi bằng là không được.

Theo nguyên Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Đức Chính, nội dung trên cần được Bộ Tư pháp hướng dẫn cụ thể hơn để các văn phòng TPL áp dụng thống nhất. “Đúng là không mấy ai muốn nói mục đích giao tiền cho nhau để làm gì mà nếu họ có nói thì cũng chưa chắc điều họ nói đã đúng sự thật và TPL cũng không thể xác minh. Do vậy, Sở Tư pháp cần nghiên cứu nội dung này và kiến nghị lên cấp trên để tháo gỡ” – ông Chính đề nghị.

Cân nhắc cẩn thận từng câu chữ

Ông Nguyễn Đức Chính góp ý rằng các văn phòng TPL cần nâng cao hơn kỹ năng lập vi bằng, chữ nghĩa cũng cần phải được cân nhắc cẩn thận hơn: “Có trường hợp người dân cùng lúc yêu cầu ghi nhận nhiều sự kiện, hành vi khác nhau thì chúng ta chỉ lập vi bằng những nội dung trong phạm vi, thẩm quyền và giải thích cho người dân hiểu. Vi bằng ghi nhận trung thực những sự kiện, hành vi đã xảy ra nên không được để cho cá nhân, tổ chức lầm tưởng đây là văn bản có giá trị giải quyết tranh chấp”.

Ông Từ Dương Tuấn cũng khẳng định: Vi bằng là văn bản ghi nhận một cách trung thực sự kiện đã xảy ra, thể hiện chính xác các sự kiện nên TPL không thể đưa vào đó nhận xét, quan điểm, ý chí của mình, càng không thể xác định tính xác thực của sự việc, tính hợp pháp của hợp đồng…

TPL Nguyễn Tiến Pháp đề nghị cần giao cho TPL sự chủ động trong văn phong, trình bày vi bằng bởi điều này thể hiện trình độ, kỹ năng của mỗi TPL. Nó cũng là thế mạnh cạnh tranh của mỗi văn phòng TPL. Nếu TPL lập vi bằng với câu chữ sắc sảo, được cơ quan giải quyết tranh chấp đánh giá cao trong việc sử dụng làm chứng cứ thì người dân sẽ tìm đến nhiều…

Số lượng công việc của TPL tăng mạnh

Ngày 1-12, UBND TP.HCM đã có báo cáo sơ kết việc tiếp tục thực hiện thí điểm chế định TPL tại TP.HCM. Theo đó, đến nay tại TP.HCM đã có 11 văn phòng TPL chính thức hoạt động với tổng số 35 TPL đang hành nghề.

Trong giai đoạn thí điểm lần hai, số lượng công việc và doanh thu của các văn phòng TPL đã tăng đáng kể so với giai đoạn trước: Công tác tống đạt văn bản của tòa tăng 123%, tống đạt văn bản của cơ quan thi hành án dân sự tăng 255% với tổng chi phí thu về hơn 16 tỉ đồng. Hoạt động lập vi bằng của các văn phòng TPL cũng tăng 256%, thu về hơn 21 tỉ đồng. Sự gia tăng về số lượng vi bằng được lập, được đăng ký cho thấy nhu cầu của xã hội là rất lớn và ngày một phong phú, đa dạng.

Trong giai đoạn 2, các văn phòng TPL đã thực hiện được 210 việc xác minh điều kiện thi hành án (tăng 43% so với trước). Đồng thời, công tác tổ chức thi hành các bản án, yêu cầu của tòa cũng tăng 100% với 52 vụ xử lý dứt điểm với tổng giá trị thi hành án về tiền là gần 60 tỉ đồng…

UBND TP.HCM đã kiến nghị Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương có văn bản chỉ đạo, quán triệt đối với cơ quan, người có thẩm quyền về chủ trương, mục đích và trách nhiệm thực hiện thí điểm chế định TPL. Bên cạnh đó, UBND TP cũng kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền khác có biện pháp giúp các văn phòng TPL tháo gỡ khó khăn, vướng mắc…

Không được chứng thực

TPL Phạm Quang Giang (Trưởng Văn phòng TPL quận 5) băn khoăn: Một người ở Mỹ yêu cầu TPL ghi nhận sự kiện ông này gửi văn bản thỏa thuận cho vợ sắp cưới và cũng ghi nhận luôn sự kiện người vợ sắp cưới ký vào văn bản thỏa thuận trên để chuyển lại qua Mỹ. Vậy việc TPL ghi nhận sự kiện trên có thuộc trường hợp không được lập vi bằng hay không?

Theo nguyên Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Đức Chính, việc TPL lập vi bằng xác nhận việc một bên hoặc các bên ký vào văn bản thỏa thuận thì không được vì đó là hoạt động chứng thực, không thuộc phạm vi lập vi bằng của TPL. Quan điểm của ông Chính đã được cả hội nghị đồng thuận.