Di sản thừa kế là tài sản của cá nhân (tài sản riêng và một phần tài sản trong khối tài sản chung với người khác) để lại cho người khác sau khi người này chết. Có 2 hình thức khi chia di sản thừa kế: thừa kế theo luật hoặc thừa kế theo di chúc. Ở bài viết này, Luật Đại Hà sẽ phân tích chi tiết như sau
Thừa kế theo di chúc
Di chúc
- Văn bản thể hiện ý muốn chuyển tài sản của mình sang cho người khác sau khi người đó chết.
Chia di sản thừa kế theo di chúc
- Di sản thừa kế sẽ thực hiện theo ý chí của cá nhân được thể hiện trong di chúc hợp pháp.
Người lập di chúc
- Người thể hiện ý chí của mình nhằm định đoạt tài sản thuộc sở hữu của mình sau khi chết qua việc lập di chúc bằng văn bản.
Năng lực hành vi dân sự
- Người lập di chúc phải là người đã thành niên có năng lực hành vi dân sự, chủ sở hữu những tài sản và quyền tài sản thuộc Sở hữu của người đó.
Năng lực pháp luật
- Người từ đủ mười lăm tuổi đến mười tám tuổi có thể lập di chúc nếu được sự đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ.
Người lập di chúc có các quyền
- Chỉ định người thừa kế, truất quyền hưởng di sản của người thừa kế;
- Phân định phần di sản cho từng người thừa kế;
- Dành phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng;
- Giao nghĩa vụ cho người thừa kế trong phạm vi di sản thừa kế;
- Chỉ định người giữ di chúc, người quản lí di sản, người phân chia di sản.
Điều kiện để di chúc hợp pháp
- Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc;
- Không bị đe doạ, cưỡng ép, lừa dối;
- Nội dung không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội;
- Hình thức không trái quy định.
Thừa kế theo pháp luật
Không giống với chia thừa kế theo di chúc, di sản thừa kế được chia theo pháp luật trong các trường hợp sau:
- Không có di chúc;
- Có di chúc nhưng di chúc không hợp pháp toàn bộ hoặc một phần. Trong trường hợp di chúc không hợp pháp một phần thì chỉ chia thừa kế phần di chúc không hợp pháp;
- Người thừa kế theo di chúc chết trước/chết cùng thời điểm người lập di chúc;
- Người hưởng thừa kế theo di chúc, không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản thừa kế.
Và đặc biệt, việc chia thừa kế theo pháp luật là chia di sản thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự do pháp luật quy định. Trong đó, các hàng thừa kế gồm 03 hàng thừa kế:
Hàng thừa kế thứ nhất
- Bao gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
Hàng thừa kế thứ hai
- Bao gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
Hàng thừa kế thứ ba
- Bao gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Lưu ý:
- Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
- Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Những người không được quyền hưởng di sản thừa kế
Người bị kết án
- Về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng. Hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
- Về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác. Nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ
- Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
Người có hành vi giả mạo di chúc
- Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc;
- Giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
Quy định về phân chia di sản thừa kế là một phần quan trọng trong hệ thống pháp luật. Nhằm đảm bảo quyền lợi của các thành viên trong gia đình và người thừa kế hợp pháp. Việc hiểu rõ về các quy định này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi cá nhân mà còn tạo ra sự minh bạch trong quá trình thừa kế. Để được tư vấn chi tiết hơn, Quý khách hàng hãy liên hệ với chúng tôi.